Badania nadwrażliwości pokarmowych

To, co jemy, w olbrzymim stopniu wpływa na nasze zdrowie i samopoczucie. Alergia pokarmowa, czyli nieprawidłowa reakcja naszego układu odpornościowego na spożywane pokarmy występuje coraz częściej i dlatego nazwana bywa plagą XXI wieku.

  • Biegunki, wzdęcia, zaparcia, nadmierne gazy, mdłości czy choroba refluksowa?
  • Nadwaga i otyłość mimo stosowania racjonalnej diety i aktywności fizycznej?
  • Miażdżyca, nadciśnienie tętnicze?
  • Zmiany skórne, trądzik oporny na stosowane leczenie, atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, świąd, pokrzywka?
  • Przewlekłe zmęczenie, zaburzenia nastroju, pogorszenie formy?
  • Depresja?
  • Zaburzenia neurorozwojowe (zaburzenia ze spektrum autyzmu, zespół Aspergera, ADHD)?
  • Hashimoto, reumatoidalne zapalenie stawów, nieswoiste choroby zapalne jelit, inne choroby autoimmunizacyjne?
  • Migreny?
  • Nawracające infekcje?
  • Bóle mięśni i stawów o trudnej do ustalenia przyczynie?

W alergii IgE – zależnej (typu I, natychmiastowej) reakcja organizmu na spożywany pokarm jest bardzo szybka, a objawy manifestują się najczęściej w obrębie skóry, śluzówek i przewodu pokarmowego. Diagnostyka alergii natychmiastowej opiera się o testy skórne i testy z krwi na alergię IgE – zależną, na podstawie wywiadu lekarskiego.

Problem pojawia się, jednak gdy zauważamy, że spożywany pokarm pogarsza stan naszego zdrowia i samopoczucia, a przeprowadzone testy alergiczne dały wynik ujemny (negatywny). Niestety, najczęściej samodzielnie nie jesteśmy w stanie określić, który ze spożywanych pokarmów jest przyczyna naszych problemów.

Niepożądane reakcje na pokarmy mogą ujawniać się dopiero po kilku dniach od spożytego posiłku.

Utajona/ukryta nadwrażliwość pokarmowa może być przyczyną szeregu przewlekłych dolegliwości.

Wynika to z faktu, iż czas, jaki upływa pomiędzy spożyciem alergizującego pokarmu,a wystąpieniem objawów wynosi od 8 – 96 godzin. Z tego względu pokarm spożyty w poniedziałek może wywołać reakcję organizmu dopiero w środę czy czwartek. Tak znaczne opóźnienie objawów uniemożliwia samodzielną identyfikację uczulających pokarmów przez Pacjenta. Tego typu reakcje nazywane bywają potocznie nietolerancją pokarmową. Tymczasem, u ich podłoża leży wytworzenie swoistych przeciwciał IgG i IgA względem określonych pokarmów, czyli mechanizm charakterystyczny dla mechanizmu alergii.

Utajona/ukryta alergia pokarmowa może dotyczyć nawet 50% społeczeństwa.

Wynika to z faktu, iż jej bezpośrednią przyczyną jest uszkodzenie bariery jelitowej będącej jednocześnie barierą i filtrem przewodu pokarmowego. Do głównych zadań tej bariery należy przepuszczanie przez ścianę jelita tylko odpowiednio rozłożonych i niezbędnych dla zdrowia składników odżywczych. Jednocześnie odgrywa ona rolę filtra, zapobiegając przenikaniu do układu krwionośnego toksyn, bakterii i innych szkodliwych substancji. U osoby zdrowej bariera jelitowa chroni więc przed czynnikami szkodliwymi, zapewniając jednocześnie prawidłowe odżywienie organizmu.

Niestety, współczesny tryb życia i zanieczyszczenie środowiska wpływają negatywnie na funkcjonowanie opisanej bariery jelitowej. Do czynników najsilniej ją uszkadzających zaliczyć należy m.in. stosowanie nieprawidłowej wysokoprzetworzonej diety, nadużywanie alkoholu i innych używek, przewlekły stres psychiczny i fizyczny (sport wyczynowy), ekspozycja na toksyny środowiskowe, stosowane leki, stosowane/przebyte leczenie, choroby towarzyszące czy przebyte zakażenia bakteryjne i wirusowe przewodu pokarmowego.

Do układu krwionośnego osoby z uszkodzoną barierą jelitową bez przeszkód przenikają niestrawione cząsteczki pokarmów, zwiększa się ryzyko przenikania bakterii, grzybów czy toksyn.

W konsekwencji spożywane pokarmy aktywować mogą układ immunologiczny, którego naturalną rolą jest ochrona organizmu przed czynnikami potencjalnie szkodliwymi. Pokarm zostaje więc nieprawidłowo rozpoznany jako element potencjalnie szkodliwy. Rozwijający się w konsekwencji stan zapalny, przebiegający z wytworzeniem kompleksów immunologicznych ma na celu eliminację antygenu pokarmowego z organizmu. Jest to jednak niemożliwe, gdyż pokarm ten jest stale obecny w naszej diecie. Stan zapalny przechodzić może w postać przewlekłą, obejmując kolejne tkanki i organy. Od lokalizacji stanu zapalnego w organizmie zależą objawy opisywanej nadwrażliwości pokarmowej.

DO CZĘSTYCH OBJAWÓW IgG, IgA ZALEŻNYCH REAKCJI NA POKARMY NALEŻĄ:


Problemy jelitowe, sugerujące występowanie zespołu jelita nadwrażliwego (biegunki, wzdęcia, zaparcia, bóle brzucha),
Nasilenie problemów skórnych (atopowe zapalenie skóry, trądzik, łuszczyca, świąd idiopatyczny),
Pogorszenie kondycji psychicznej, zaburzenia nastroju, problemy ze snem,
Zespół chronicznego zmęczenia,
Nadwaga i otyłość,
Niedowaga,
Częste infekcje,
Migreny,
Problemy z płodnością,
Bóle mięśni i stawów niewiadomego pochodzenia,
Pogorszenie zachowania w zaburzeniach neurospektralnych (ASD, ADHD, zespół Aspergera).


WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA


Brak możliwości samodzielnej identyfikacji nietolerowanych pokarmów,
Zespół jelita nadwrażliwego (IBS),
Problemy jelitowe (biegunki, wzdęcia, zaparcia, bóle brzucha, gazy, refluks),
Nawracający i oporny na leczenie zespół przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim (SIBO/ IMO),
Pogorszenie kondycji psychicznej (depresja, zaburzenia nastroju, problemy ze snem),
Zespół chronicznego zmęczenia,
Problemy skórne (trądzik, atopowe zapalenie skóry, łuszczyca),
Choroby autoimmunizacyjne (nieswoista choroba zapalna jelit, choroba Hashimoto, celiakia, reumatoidalne zapalenie stawów i inne),
Nadwaga i otyłość (u pacjentów, u których deficyt energetyczny i zwiększenie poziomu aktywności fizycznej nie przynoszą pożądanych rezultatów w postaci redukcji nadmiernej masy ciała),
Cukrzyca typu 2 i insulinooporność,
Problemy z płodnością,
Nawracające infekcje,
Migreny,
Zaburzenia ze spektrum autyzmu, zespół Aspergera, ADHD,
Bóle mięśniowe i stawowe,
Ciąża i okres karmienia (zapobieganie transferowi przeciwciał na pokarmy z matki na dziecko),
Poprawa wydolności sportowej,
Profilaktyka przeciwstarzeniowa.


PRZECIWSKAZANIA DO BADANIA


Restrykcyjne diety eliminacyjne (pełna eliminacja określonych produktów) stosowane w trakcie minionych 3 miesięcy lub dłużej,
Zaburzenie pracy układu immunologicznego (aggamaglobulinemia, hypoglobulinemia, gammapatia monoklonalna, nabyte niedobory odporności),
Osoby stosujące leczenie immunosupresyjne, steroidoterapię doustną, terapię biologiczną w trakcie minionych 3 miesięcy lub dłużej przed wykonaniem badania powinny wykonać oznaczenie całkowitego poziomu IgA i IgG w dowolnym laboratorium (wynik powinien mieścić się w normie laboratoryjnej),
Transplantacja krwi w trakcie minionych 6 miesięcy,
Aktywna choroba nowotworowa w trakcie minionych 12 miesięcy.

PRZYGOTOWANIE DO BADANIA


Wykonanie badania nie wymaga specjalnych przygotowań. Nie ma potrzeby modyfikacji diety oraz odstawiania stosowanej suplementacji przed pobraniem krwi do analizy,
Materiałem do badania jest krew kapilarna (pobrana samodzielnie z palca przez pacjenta),
Pobranie krwi do badania nie musi odbywać się na czczo.

JAK ROZWIJAJĄ SIĘ NIETOLERANCJE POKARMOWE I DLACZEGO TAK TRUDNO JE SAMODZIELNIE ZIDENTYFIKOWAĆ?


Do najlepiej poznanych niepożądanych reakcji na pokarmy należą alergie pokarmowe (IgE zależne), których objawy pojawiają się bezpośrednio po kontakcie z alergenem. Po spożyciu alergizującego pokarmu bardzo szybko (najczęściej w ciągu kilku, kilkunastu minut) dochodzi do rozwoju reakcji skórnej, jelitowej a nawet zagrażającego życiu szoku anafilaktycznego.
Dzięki temu najczęściej można samodzielnie zidentyfikować który pokarm nas alergizuje, a wykonane badania potwierdzają z reguły obserwacje pacjenta. Alergia pokarmowa jest uwarunkowana genetycznie i wymaga całkowitej eliminacji alergizującego pokarmu z diety.
Alergia IgE zależna nie jest jednak jedyną niepożądaną reakcją na pokarmy. Coraz częściej obserwuje się  powiązanie pomiędzy stosowaną dietą a pogorszeniem stanu zdrowia, mimo iż wyniki testów alergicznych dają wynik negatywny.
Warto wówczas rozważyć wykonanie testu na utajone nadwrażliwości pokarmowe, zwane potocznie nietolerancją pokarmową. Do jej typowych objawów należy brak bezpośredniej zależności pomiędzy spożytym pokarmem i występowaniem objawów. Przykładowo, dany pokarm spożyty jednego dnia nie powoduje negatywnych konsekwencji zdrowotnych, a przyjęty kilka dni później już tak. Wynika to z faktu, iż reakcje IgA i IgG zależne pojawiają się ze znacznym opóźnieniem, wynoszącym od kilku godzin do nawet kilka dni od kontaktu z alergenem.
W konsekwencji pacjent nie jest w stanie powiązać spożycia danego produktu z następczym rozwojem dolegliwości, więc spożywa go systematycznie, co prowadzi do nasilenia stanu zapalnego. Opisywane reakcje nietolerancji mogą więc pozostać nie zdiagnozowane praktycznie przez całe życie, uniemożliwiając wyeliminowanie odczuwanych problemów zdrowotnych.
Warto tu podkreślić, iż nie tylko produkty uznawane powszechnie za szkodliwe mogą wywoływać reakcję nietolerancji. Każdy, nawet najzdrowszy pokarm może być indywidualnie nietolerowany.
Nietolerancja pokarmowa nie jest uwarunkowana genetycznie i rozwija się w następstwie uszkodzenia bariery jelitowej. Bariera ta pełni jednocześnie rolę ochrony i filtra, dbając o to aby do wnętrza naszego organizmu (układu krwionośnego) przenikały jedynie odpowiednio rozłożone i niezbędne dla odżywienia organizmu składniki odżywcze. Dzięki zdolnościom filtrującym bariera uniemożliwia jednocześnie przenikanie do układu krwionośnego toksyn, fragmentów bakterii, zbyt dużych cząstek pokarmowych i innych szkodliwych substancji. W stanie zdrowia, prawidłowo funkcjonująca bariera zapewnia więc ochronę, dbając jednocześnie o prawidłowe odżywienie organizmu. Niestety, mnogość czynników znoszących integralność owej bariery sprawia, iż zwiększona jej przesiąkliwość staje się coraz poważniejszym problemem.


CO MOŻE USZKADZAĆ BARIERĘ JELITOWĄ


Do najlepiej poznanych niepożądanych reakcji na pokarmy należą alergie pokarmowe (IgE zależne), których objawy pojawiają się bezpośrednio po kontakcie z alergenem. Po spożyciu alergizującego pokarmu bardzo szybko (najczęściej w ciągu kilku, kilkunastu minut) dochodzi do rozwoju reakcji skórnej, jelitowej a nawet zagrażającego życiu szoku anafilaktycznego.
Dzięki temu najczęściej można samodzielnie zidentyfikować który pokarm nas alergizuje, a wykonane badania potwierdzają z reguły obserwacje pacjenta. Alergia pokarmowa jest uwarunkowana genetycznie i wymaga całkowitej eliminacji alergizującego pokarmu z diety.
Alergia IgE zależna nie jest jednak jedyną niepożądaną reakcją na pokarmy. Coraz częściej obserwuje się  powiązanie pomiędzy stosowaną dietą a pogorszeniem stanu zdrowia, mimo iż wyniki testów alergicznych dają wynik negatywny.
Warto wówczas rozważyć wykonanie testu na utajone nadwrażliwości pokarmowe, zwane potocznie nietolerancją pokarmową. Do jej typowych objawów należy brak bezpośredniej zależności pomiędzy spożytym pokarmem i występowaniem objawów. Przykładowo, dany pokarm spożyty jednego dnia nie powoduje negatywnych konsekwencji zdrowotnych, a przyjęty kilka dni później już tak. Wynika to z faktu, iż reakcje IgA i IgG zależne pojawiają się ze znacznym opóźnieniem, wynoszącym od kilku godzin do nawet kilka dni od kontaktu z alergenem.
W konsekwencji pacjent nie jest w stanie powiązać spożycia danego produktu z następczym rozwojem dolegliwości, więc spożywa go systematycznie, co prowadzi do nasilenia stanu zapalnego. Opisywane reakcje nietolerancji mogą więc pozostać nie zdiagnozowane praktycznie przez całe życie, uniemożliwiając wyeliminowanie odczuwanych problemów zdrowotnych.
Warto tu podkreślić, iż nie tylko produkty uznawane powszechnie za szkodliwe mogą wywoływać reakcję nietolerancji. Każdy, nawet najzdrowszy pokarm może być indywidualnie nietolerowany.
Nietolerancja pokarmowa nie jest uwarunkowana genetycznie i rozwija się w następstwie uszkodzenia bariery jelitowej. Bariera ta pełni jednocześnie rolę ochrony i filtra, dbając o to aby do wnętrza naszego organizmu (układu krwionośnego) przenikały jedynie odpowiednio rozłożone i niezbędne dla odżywienia organizmu składniki odżywcze. Dzięki zdolnościom filtrującym bariera uniemożliwia jednocześnie przenikanie do układu krwionośnego toksyn, fragmentów bakterii, zbyt dużych cząstek pokarmowych i innych szkodliwych substancji. W stanie zdrowia, prawidłowo funkcjonująca bariera zapewnia więc ochronę, dbając jednocześnie o prawidłowe odżywienie organizmu. Niestety, mnogość czynników znoszących integralność owej bariery sprawia, iż zwiększona jej przesiąkliwość staje się coraz poważniejszym problemem.


Lista objawów predysponujących do wykonania testu na nietolerancje pokarmowe 

   SPRAWDŹ I WYPEŁNIJ ANKIETĘ 

LISTA BADANYCH POKARMÓW

96 składników pokarmowych + candida


Przykładowy test

Produkty mleczne:
Kazeina,
Ser żółty cheddar,
Mleko,
Mleko kozie,
Serwatka.
Zboża/rośliny strączkowe/orzechy:
Migdał,
Jęczmień,
Fasola Kidney,
Fasola Jaś,
Fasola pinto,
Soja,
Fasola zielona (szparagowa),
Gryka,
Kukurydza,
Gliadyna,
Gluten,
Orzech laskowy,
Soczewica,
Owies,
Groszek zielony,
Orzech ziemny,
Orzech pecan,
Ryż biały,
Żyto,
Sezam,
Pszenica orkisz,
Słonecznik,
Orzech włoski,
Pszenica,
Kasztan jadalny,
Len Zwyczajny,
Orzech kokosowy,
Fasola Biała,
Ciecierzyca pospolita.
Mięso/drób:
Wołowina,
Kurczak,
Białko jaja kurzego,
Jagnięcina,
Wieprzowina,
Indyk,
Serwatka.
Ryby/skorupiaki/mięczaki
Małże,
Dorsz,
Krab,
Halibut,
Homar,
Lucjan czerwony,
Łosoś,
Przegrzebek,
Krewetka,
Sola,
Tuńczyk,
Pstrąg.
Owoce:
Jabłko,
Morela,
Banan,
Borówka amerykańska,
Żurawina,
Winogrono,
Grejpfrut,
Oliwka,
Cytryna,
Pomarańcza,
Papaja,
Brzoskwinia,
Gruszka,
Ananas,
Śliwka,
Malina,
Truskawka.
Warzywa:
Awokado,
Burak,
Brokuł,
Kapusta głowiasta,
Marchew,
Kalafior,
Seler,
Ogórek,
Czosnek,
Sałata,
Cebula,
Zielona papryka,
Słodki ziemniak (batat),
Ziemniak,
Dynia,
Szpinak,
Pomidor,
Brukselka,
Szparag.
Przyprawy:
Oregano,
Imbir.
Pozostałe:
Ziarno kakałowca,
Kawa,
Miód pszczeli,
Drożdże piekarskie/Drożdze piwne,
Grzyby jadalne.

144 składniki pokarmowe + candida

Przykładowy test 

Produkty mleczne:
Kazeina,
Ser żółty cheddar,
Mleko,
Mleko kozie,
Serwatka.
   2. Zboża/rośliny strączkowe/orzechy:
Migdał,
Jęczmień,
Fasola Kidney,
Fasola Jaś,
Fasola pinto,
Soja,
Fasola zielona (szparagowa),
Gryka,
Kukurydza,
Gliadyna,
Gluten,
Orzech laskowy,
Soczewica,
Owies,
Groszek zielony,
Orzech ziemny,
Orzech pecan,
Ryż biały,
Żyto,
Sezam,
Pszenica orkisz,
Słonecznik,
Orzech włoski,
Pszenica,
Kasztan jadalny,
Len Zwyczajny,
Orzech kokosowy,
Fasola Biała,
Ciecierzyca pospolita.
   3. Mięso/drób:
Wołowina,
Kurczak,
Białko jaja kurzego,
Jagnięcina,
Wieprzowina,
Indyk,
Serwatka.
   4. Ryby/skorupiaki/mięczaki
Małże,
Dorsz,
Krab,
Halibut,
Homar,
Lucjan czerwony,
Łosoś,
Przegrzebek,
Krewetka,
Sola,
Tuńczyk,
Pstrąg.
   5. Owoce:
Jabłko,
Morela,
Banan,
Borówka amerykańska,
Żurawina,
Winogrono,
Grejpfrut,
Oliwka,
Cytryna,
Pomarańcza,
Papaja,
Brzoskwinia,
Gruszka,
Ananas,
Śliwka,
Malina,
Truskawka.
   6. Warzywa:
Awokado,
Burak,
Brokuł,
Kapusta głowiasta,
Marchew,
Kalafior,
Seler,
Ogórek,
Czosnek,
Sałata,
Cebula,
Zielona papryka,
Słodki ziemniak (batat),
Ziemniak,
Dynia,
Szpinak,
Pomidor,
Brukselka,
Szparag.
   7. Przyprawy:
Oregano,
Imbir.
   8. Pozostałe:
Ziarno kakałowca,
Kawa,
Miód pszczeli,
Drożdże piekarskie/Drożdze piwne,
Grzyby jadalne.
   9. Różne:
Anchois/serdela,
Omułek jadalny,
Sum,
Makrela,
Ośmiornica,
Ostrygi,
Kalmar,
Tilapia,
Sardynki,
Jaj kurze całe,
Kaczka,
Gęś,
Królik,
Bazylia,
Pieprz czarny,
Pieprz chilli,
Cynamon,
Goździk,
Kolendra,
Curry,
Nasiona kopru,
Gorczyca,
Pietruszka,
Mięta,
Wanilia,
Orzech brazylijski,
Nerkowce,
Orzech makadamia,
Przech piniowy,
Pistacja,
Karczoch,
Bakłażan,
Melon cukrowy/kantalupa,
Wiśnia,
Daktyl,
Figa,
Guawa,
Chmiel,
Chlebowiec,
Kiwi,
Limonka,
Mango,
Persymona,
Arbuz,
Czarna herbata,
Słód Proso (kasza jaglana),
Quinoa.

240 składników pokarmowych +candida

Przykładowy test

Karczoch
Rukiew wodna
Fasolka adzuki
Zielony groszek
Fasola mung
Soja
Soczewica zielona
Soczewica czerwona
Ciecierzyca
Groch łuskany
Groch cały
Fasola biała
Fasola czarna
Fasola kidney
Fasola pinto
Fasola czerwona
Fasola cannellini
Fasola lima
Fasola navy
Fasola fava
Sezam
Nasiona słonecznika
Pestki dyni
Siemię lniane
Nasiona chia
Nasiona konopi
Mak
Nasiona czarnuszki
Migdały
Orzechy włoskie
Orzechy laskowe
Orzechy nerkowca
Orzechy pekan
Orzechy brazylijskie
Orzechy makadamia
Pistacje
Kokos
Kasztany jadalne
Masło orzechowe
Masło migdałowe
Masło z nerkowców
Mleko krowie
Mleko kozie
Mleko owcze
Mleko bez laktozy
Jogurt naturalny
Jogurt grecki
Kefir
Maślanka
Śmietana
Ser żółty
Ser biały
Ser kozi
Ser pleśniowy
Mozzarella
Feta
Parmezan
Masło
Margaryna




Olej rzepakowy




Olej słonecznikowy




Olej lniany




Olej z pestek winogron




Olej sezamowy




Olej kokosowy




Olej z awokado




Oliwa z oliwek




Smalec




Słonina




Jajka kurze




Jajka przepiórcze




Jajka kacze




Jaja gotowane




Żółtko




Białko jajka




Chleb pszenny




Chleb żytni




Chleb orkiszowy




Bułka pszenna




Bułka grahamka




Bułka żytnia




Bułka maślana




Tosty




Pieczywo chrupkie




Pieczywo bezglutenowe




Mąka pszenna




Mąka żytnia




Mąka orkiszowa




Mąka owsiana




Mąka kukurydziana




Mąka ryżowa




Mąka kokosowa




Mąka gryczana




Mąka migdałowa




Ryż biały




Ryż brązowy




Ryż dziki




Ryż basmati




Ryż jaśminowy




Makaron pszenny




Makaron kukurydziany




Makaron ryżowy




Makaron z soczewicy




Kasza gryczana




Kasza jaglana




Kasza jęczmienna




Kasza manna




Płatki owsiane




Płatki kukurydziane




Płatki ryżowe




Owsianka




Musli




Zboża ekspandowane




Kukurydza




Pszenica




Żyto




Jęczmień




Owies




Orkisz




Amarantus




Quinoa




Komosa ryżowa




Maniok




Tapioka




Miód




Syrop klonowy




Syrop z agawy




Cukier biały




Cukier brązowy




Ksylitol




Erytrytol




Stewia




Daktyle




Rodzynki




Figi




Morele suszone




Śliwki suszone




Jabłka suszone




Banan suszony




Ananas suszony




Mango suszone




Winogrona




Jabłko




Gruszka




Banan




Pomarańcza




Mandarynka




Cytryna




Limonka




Grejpfrut




Kiwi




Ananas




Mango




Papaja




Arbuz




Melon




Truskawki




Maliny




Jagody




Borówki




Porzeczki




Jeżyny




Czereśnie




Wiśnie




Śliwki




Brzoskwinie




Morele




Awokado




Pomidor




Ogórek




Sałata




Rukola




Szpinak




Jarmuż




Kapusta biała




Kapusta czerwona




Kapusta kiszona




Kapusta pekińska




Kalafior




Brokuły




Brukselka




Marchew




Pietruszka




Seler




Burak




Ziemniak




Batat




Pasternak




Rzepa




Cebula




Czosnek




Por




Szczypiorek




Dymka




Papryka czerwona




Papryka zielona




Papryka żółta




Chili




Bakłażan




Cukinia




Dynia




Kalarepa




Topinambur




Rzodkiewka




Rabarbar




Wasabi




Kukurydza słodka




Groszek zielony




Fasolka szparagowa




Soja świeża




Pomidor suszony




Pomidor koktajlowy




Pomidor malinowy




Ziemniak młody




Ziemniak słodki




Szpinak baby




Młoda marchewka




Młoda kapusta




Dynia




Rzodkiewka




Rabarbar




Szpinak




Cukinia




Batat




Brukiew




Pomidor




Wasabi




Ziemniak




Cukinia squash




Ogórek kiszony




Czosnek niedźwiedzi




Koper




Natka pietruszki




Koperek suszony




Bazylia




Oregano




Tymianek




Rozmaryn




Estragon




Liść laurowy


Dostępne badania