Dlaczego bez sprawnego metabolizmu i detoksykacji nie ma zdrowia?

Współczesny styl życia stanowi poważne wyzwanie dla naturalnych mechanizmów regulujących równowagę (homeostazę) organizmu. Codzienna ekspozycja na toksyny, spożywanie wysoko przetworzonej żywności, częste sięganie po leki, życie w przewlekłym stresie oraz używanie substancji psychoaktywnych – to czynniki, które znacząco obciążają organizm. Jeśli jednocześnie mechanizmy regeneracyjne i oczyszczające organizmu nie funkcjonują prawidłowo, może to prowadzić do rozwoju wielu problemów zdrowotnych.

Kluczowe dla zachowania zdrowia i homeostazy są dwa filary: prawidłowa produkcja i magazynowanie energii oraz sprawny system detoksykacji. Gdy dochodzi do zakłócenia tych procesów, mogą pojawić się objawy natury psychicznej, zaburzenia metaboliczne, nasilenie chorób przewlekłych, a nawet rozwój reakcji alergicznych czy chorób autoimmunologicznych. Z tego powodu ocena stanu zdrowia metabolicznego ma ogromne znaczenie dla profilaktyki i wspomagania terapii wielu schorzeń.

Mitochondria na zakręcie – dlaczego komórkom brakuje energii? 

Cykl Krebsa to centralny punkt przemian metabolicznych w organizmie – to właśnie tutaj komórki wytwarzają energię niezbędną do prawidłowego funkcjonowania. W badaniu OAP (Profil Organicznych Kwasów w moczu) analizowane są produkty przemian glukozy (glikoliza), utleniania kwasów tłuszczowych, obecność ciał ketonowych oraz wskaźniki niedoborów kofaktorów. Pozwala to wykryć konkretne nieprawidłowości metaboliczne i zaplanować odpowiednie działania wspierające.

Jedną z głównych przyczyn problemów z produkcją energii na poziomie komórkowym – tzw. niewydolności mitochondrialnej – mogą być niedobory substancji odżywczych, takich jak karnityna, koenzym Q10, witaminy z grupy B, mikroelementy i minerały śladowe. Również toksyczne działanie metali ciężkich, przewlekły stres czy przebyte infekcje (bakteryjne lub wirusowe) mogą zaburzać działanie mitochondriów i osłabiać zdolność organizmu do wytwarzania energii.

Obciążenie toksynami – sprawdź, czy Twój organizm potrafi się bronić

Podwyższony poziom toksyn środowiskowych w organizmie może świadczyć zarówno o intensywnej ekspozycji na szkodliwe substancje, jak i o obniżonej efektywności procesów detoksykacyjnych. Ustalenie źródła tego stanu jest kluczowe, by móc wdrożyć skuteczne i ukierunkowane działania naprawcze. Do najbardziej znanych toksyn zaliczamy m.in. metale ciężkie, związki chlorowe, fosforany oraz petrochemikalia. Powszechne narażenie na tego typu substancje uznaje się za jedną z głównych przyczyn chorób cywilizacyjnych.

Przykładowo, popularny w przemyśle teflon może wpływać na podwyższenie poziomu cholesterolu LDL i zaburzenia metaboliczne. Z kolei obecne w tworzywach sztucznych, kosmetykach i lekach ftalany są silnie zaburzające dla układu hormonalnego – mogą wpływać negatywnie na płodność, przebieg ciąży, a także prowadzić do aktywacji reakcji alergicznych i neurotoksyczności, zwłaszcza w przypadku zaburzeń naturalnych mechanizmów detoksykacyjnych.

Jednym z objawów przeciążenia toksynami może być również spadek podstawowej temperatury ciała, co sugeruje osłabioną aktywność metaboliczną.

Nagromadzenie toksycznych związków w organizmie może prowadzić do wielu poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak: migreny, przewlekłe zmęczenie, zaburzenia poznawcze, uszkodzenia szpiku kostnego, choroby hematologiczne (np. niedokrwistość, białaczka), nowotwory, zaburzenia płodności, problemy z erekcją, toksyczne zapalenie wątroby, obniżenie jakości nasienia oraz zwiększone ryzyko rozwoju raka piersi, jajników, jąder czy prostaty.

Ocena metabolitów w moczu jako narzędzie diagnostyki SIBO, IMO

Diagnostyka przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim nadal stanowi wyzwanie kliniczne. Najczęściej wykorzystywane testy oddechowe w kierunku SIBO/IMO dostarczają jedynie informacji o poziomie gazów (wodoru, metanu) produkowanych przez bakterie, bez wskazania konkretnego rodzaju czy gatunku mikroorganizmów odpowiedzialnych za problem.

Tymczasem analiza bakteryjnych metabolitów w moczu pozwala na bardziej precyzyjne określenie, że zmiany dotyczą jelita cienkiego (bez uwzględnienia metabolizmu mikrobioty jelita grubego), co umożliwia wdrożenie celowanej terapii. Jest to szczególnie istotne u pacjentów z przewlekłym, nawracającym przerostem opornym na dotychczasowe leczenie.

Obecność para-hydroksybenzoesanu może świadczyć o przeroście bakterii z rodzaju Escherichia lub o niedostatecznej produkcji kwasu solnego w żołądku.

Z kolei podwyższony poziom para-hydroksyfenylooctanu może sugerować niedobór kwasu solnego, namnażanie bakterii takich jak Proteus vulgaris, Clostridium difficile oraz innych beztlenowców, a także obecność pierwotniaka Giardia lamblia lub potencjalną nietolerancję laktozy. Wzrost tego metabolitu bywa również następstwem antybiotykoterapii, która sprzyja rozwojowi bakterii proteolitycznych, beztlenowych i pasożytów.

Ocena tych metabolitów w ramach profilu OAP dostarcza cennych informacji diagnostycznych, umożliwiających rozpoznanie i precyzyjne podejście terapeutyczne w przypadku dysbiozy jelita cienkiego.

Poziom neuroprzekaźników a dobry nastrój

Prawidłowe funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego w znacznej mierze zależy od wytwarzania odpowiedniej ilości neuroprzekaźników, odpowiadających za przenoszenie sygnałów nerwowych. Ich niedobór bądź nadmiar prowadzić może do zaburzeń natury psychicznej, problemów z nastrojem, koncentracją i uwagą, zaburzeń snu oraz pogorszenia przebiegu chorób psychicznych.

Do najlepiej poznanych neuroprzekaźników należy serotonina (hormon szczęścia) i dopamina (hormon euforii), wytwarzane z aminokwasów tryptofanu i tyrozyny, przy udziale witamin z grupy B. Właściwy poziom serotoniny wpływa na stabilny nastrój, i odpowiedni poziom energii. Jej niedobór z kolei sprzyja nadmiernym przyrostom masy ciała, przygnębienia, nasilenia zachowań depresyjnych, agresywnych i impulsywnych. Nadmiar opisywanego neuroprzekaźnika również nie jest pożądany, gdyż może prowadzić do problemów jelitowych, takich jak biegunki czy mdłości.

Dopamina odpowiada z kolei za odpowiednio szybkie reakcja organizmu i utrzymywanie go w stanie czujności. Jej główną rolą jest bowiem kontola uwalniania adrenaliny, czyli „hormonu walki i ucieczki”. Jej niedobór skutkować może obniżeniem nastroju, a nawet depresją.

Nieprawidłowy poziom neuroprzekaźników negatywnie wpływa na dobrostan psychosomatyczny. Warto ocenić wówczas czy poziom metabolitów rozpadu serotoniny i dopaminy (takich jak : kwas wanilinomigdałowy, wanilinian, 5 – hydroksyindolooctan i inne) jest prawidłowy.

Zbyt niski poziom opisywanych metabolitów wskazuje na przewlekły niedobór dopaminy i serotoniny, natomiast zbyt wysoki na nadmierne wykorzystywanie neurotransmiterów.

Identyfikacja konkretnej przyczyny zaburzeń jest kluczowa dla wdrożenia skutecznych działań naprawczych.